Çocukların sokakta bir arada oyunlar oynaması, fiziksel aktivite yapmaları, sosyal becerilerini geliştirmeleri ve yaratıcı düşünme becerilerini uygulamaları için son derece önemlidir. Sokak oyunları, çocuklara eğlenirken birlikte çalışma, rekabet etme, liderlik becerileri geliştirme ve çatışma çözme gibi birçok önemli yeteneği öğrenme fırsatı sunar.
Ancak, modern teknolojinin yükselişi ile birlikte sokakta oyun oynama kültüründe azalma yaşandığı görülmektedir. Teknolojinin ve dijital eğlencenin artmasıyla birlikte, çocuklar daha çok iç mekanlarda, bilgisayar, akıllı telefon veya tablet gibi cihazlarla zaman geçirme eğilimindedir. Bu durum, fiziksel aktivitenin azalmasına, sosyal etkileşimin azalmasına ve hatta obezite gibi sağlık sorunlarının artmasına neden olabilir.
Sokakta oyun oynamanın önemini ve değerini anlamak, çocukların sağlıklı bir şekilde büyümelerine ve gelişmelerine yardımcı olmak için önemlidir. Bu nedenle, çocukların dengeli bir şekilde hem sokakta hem de dijital dünyada zaman geçirmeleri teşvik edilmelidir. Ayrıca, yetişkinlerin de çocukların sokakta oyun oynamalarını desteklemeleri, güvenli bir ortam sağlamaları ve onlara katılmaları önemlidir. Sokakta oyunlar oynayarak geçirilen zaman, çocukların unutulmaz anılar biriktirmesine ve sağlıklı bir yaşam tarzı geliştirmesine katkıda bulunabilir.
Oynanan Oyunlar
Günümüzde pek sık rastlanmasa da; yıllar önce, otomobillerin de sayı olarak az bulunduğu zamanlarda sokaklar çocuklara aitti ve farklı gruplara ayrılmış bir çok çocuk oyunlar oynardı.
Çoğunlukla oynan oyunları listelemek gerekirse;
Sek Sek: Bu oyun için küçük bir taş parçası veya metal parça kullanılır. Taşı yere atarlar ve oyun sırasında belirli bir dizi hareketi takip ederek taşı toplamaya çalışırlar.
Mendil Kapmaca: Bir çocuk diğer çocukların arasından geçerken birinin arkasından mendil alır ve diğer çocuk onun arkasından koşarak onu yakalamaya çalışır.
Yakan Top: Bir grup çocuk bir topa sahiptir ve diğer çocukları topa dokunarak oyundan çıkarmaya çalışırlar.
Ebelemece: Oyunculardan biri “ebe” olur ve diğer oyuncular kaçar. Ebe, diğer oyuncuları yakalamak için onları kovalar. Yakalanan oyuncu bir sonraki ebe olur.
Beştaş: Beştaş, taşlarla oynanan bir oyundur. Taşlar belirli bir düzene göre zeminde dizilir ve oyuncular, taşları belirli bir düzene getirmek için taşları hareket ettirirler.
Mum Kapatma: Bir grup çocuk, gece vakti karanlık bir alanda mum veya feneri gizler ve diğer çocuklar onu bulmaya çalışır.
Elastik: İki çocuk elastik bir lastik bandı yerde ayaklarının arasına alır ve diğer çocuklar belli bir dizi hareketi yaparak elastik bandı aşmaya çalışırlar.
Kör Kapmaca: Bir oyuncu gözleri bağlı olarak diğer oyuncuları yakalamaya çalışır.
Çelik Çomak: Bu oyunda, oyuncular bir çelik çomak adı verilen bir çubuğu belirli bir şekilde vurarak havaya yükseltir ve ardından havada iken el ile yakalamaya çalışırlar.
Misket: Misket, taş veya camdan yapılmış küçük yuvarlak bir top ile oynanan bir çocuk oyunudur. Misketler yanyana dizilerek veya yumruk büyüklüğünde bir çukur açılarak oynanır.
Bu, Türkiye’de geçmişte oynanan sokak ve çocuk oyunlarından sadece birkaçıdır. Zaman ve bölgeye göre farklılıklar gösterebilirler ve farklı isimlerle de bilinirler.
Artık Sokaklar Güvenli Değil
Geçmişe kıyasla sokakta oyun oynamak bazı riskler içerebilir. Bu riskler şunları içerebilir:
Trafik Tehlikesi: Sokaklarda oyun oynamak, araç trafiğiyle karşılaşma riskini artırabilir. Özellikle yoğun trafikte veya yaya geçitlerinin olmadığı yerlerde oyun oynamak, kazalara neden olabilir.
Yabancılarla Karşılaşma: Sokaklarda oyun oynamak, çocukların bilmedikleri veya güvenmedikleri kişilerle karşılaşma riskini artırabilir. Bu da çocukların güvenliği açısından bir endişe kaynağı olabilir.
Yaralanma Riski: Sokaklarda veya parklarda oyun oynarken, çocuklar düşme, çarpma veya kayma gibi kazalara maruz kalabilir. Yetersiz bakım ve dikkatsizlik sonucu, ciddi yaralanmalara neden olabilir.
Hırsızlık ve Taciz: Sokaklarda oyun oynamak, çocukların hırsızlık veya taciz riskiyle karşılaşmasına neden olabilir. Özellikle ıssız veya kötü aydınlatılmış bölgelerde oyun oynamak, bu tür tehlikelerle karşılaşma riskini artırabilir.
Kötü Hava Koşulları: Sokaklarda oyun oynamak, hava koşullarına bağlı olarak çeşitli risklerle karşılaşma riskini artırabilir. Özellikle aşırı sıcaklık, şiddetli yağmur, fırtına veya kar yağışı gibi durumlarda oyun oynamak, çocukların sağlığına zarar verebilir.
Bu tehlikelerin farkında olmak ve çocukların güvenliği için gerekli önlemleri almak önemlidir. Yetişkinler, çocukların sokakta oyun oynarken güvende olduklarından emin olmak için gereken önlemleri almalı ve çocuklara güvenli oyun alanları sağlamalıdır. Ayrıca, çocuklara trafik kuralları, yabancılarla iletişim kurma ve acil durumlarla başa çıkma gibi konularda eğitim vermek de önemlidir.
Sokaklarda Olmasa da Hala Oynanıyor
Eski oyunların oynandığı kurslar veya atölyeler belirli bölgelerde mevcut olabilir, ancak genel olarak bu tür kurslar daha az yaygın olabilir. Ancak, bazı kültürel ve eğitim kuruluşları, müzeler veya çocuk etkinlik merkezleri bazen geleneksel oyunların öğretildiği veya deneyimlendiği etkinlikler düzenleyebilirler.
Ayrıca, bazı topluluk merkezleri veya geleneksel oyunları koruma amacı güden dernekler, sokak oyunları veya eski oyunlarla ilgili etkinlikler düzenleyebilirler. Bu tür etkinlikleri bulmak için yerel kültürel etkinliklerin duyurularını takip etmek veya ilgili kuruluşlarla iletişime geçmek faydalı olabilir.
Ayrıca, bazı okullar da öğrencilere geleneksel oyunları öğreten veya tanıtan etkinlikler düzenleyebilir. Bu tür etkinlikler, çocukların geleneksel oyunları öğrenmelerini ve yaşatmalarını teşvik etmek için önemli bir fırsat olabilir.
Eğer eski oyunların öğretildiği veya deneyimlendiği kurslara katılmak istiyorsanız, yerel kültürel etkinliklerin duyurularını takip etmek, yerel kütüphaneler veya topluluk merkezlerine danışmak veya ilgili kuruluşlarla iletişime geçmek iyi bir başlangıç olabilir.